Voor alle lemmata geldt, dat zij alleen zijn gecodeerd als relevante gegevens in woordenboeken te vinden waren. Er is dus niet gepoogd woorden die oorspronkelijk geselecteerd waren volgens de bovengenoemde criteria toch te voorzien van labels, als geen duidelijkheid bestond over betekenis en/of valentie.
Formele structuur van de file:
| \ | : het volgende karakter is letterlijk bedoeld |
| | | : of |
| <...> | : niet-terminaal symbool |
| '...' | : letterlijke string |
| [...] | : een karakter uit de gegeven karakterset |
| [^...] | : een karakter anders dan uit de gegeven karakterset |
| [x-y] | : de karakterset bestaande uit 'x' t/m 'y' |
| * | : 0-N maal het voorgaande element |
| + | : 1-N maal het voorgaande element |
| ? | : 0-1 maal het voorgaande element |
Veldbeschrijvingen
<SemCat> ::=<seman>((;<seman>|\[<seman>(;<seman>)*\]))*
<seman> ::= ([A-Z]|-L)[0-9]*[MVOWK]*
Semantische categorie voor nomina. Zie voor verdere documentatie Appendix I.
<NomComp> ::=
'0' | '1' | ''
Mogelijkheid nominale complementatie nomina:
0 = niet mogelijk
1 = mogelijk (als in 'een kilo [aardappelen]','een doos [koekjes]')
NULL = categorie n.v.t.
<PrepComp> ::=
<prep>(';' <prep>)* <prep> ::= 'aan' | 'achter' | 'bij' ... | 'voor'
Vaste preposities bij complementatie nomina.
<DatComp> ::=
'0' | '1' | ''
Vast dat-zin complement bij nomina:
0 = niet mogelijk
1 = mogelijk (als in 'het advies [dat hij moet stoppen]', 'het idee [dat de wet niet deugt]')
NULL = categorie n.v.t.
<InfComp> ::=
'0' | '1' | '2' | ''
Vast infinitief-zin complement bij nomina:
0 = niet mogelijk
1 = alleen te-infinitief mogelijk (als in 'de bekentenis [hier verantwoordelijk voor te zijn]', 'de pretentie [een autoriteit te zijn op dit vlak]')
2 = (om) te infinitief mogelijk (als in 'het fatsoen [(om) zijn mond te houden]')
NULL = categorie n.v.t.
<IntComp> ::=
'0' | '1' | '2' | '3' | ''
Vast vraagzin complement bij nomina (beginnend met vragend bijwoord, vragend voornaamwoord of onderschikkend voegwoord 'of'):
0 = niet mogelijk
1 = alleen beginnend met vragend bijwoord of vragend voornaamwoord mogelijk (als in 'een voorbeeld [hoe het niet moet]', 'het vermoeden [wie de dader is]')
2 = onderschikkend voegword 'of' alleen mogelijk (als in 'de onzekerheid [of hij nog zal opduiken]')
3 = beide mogelijk (als in 'de kwestie [wie er nu gewonnen heeft]' 'de kwestie [of de Spaanse kandidaat nu gewonnen heeft]')
NULL = categorie n.v.t.
<PassVerb> ::=
'0' | '1' | '2' | '3' | ''
Passivizeerbaarheid verbum:
0 = niet mogelijk
1 = onpersoonlijk passief mogelijk (als in 'er wordt nauwelijks gehoorzaamd', 'er werd gelijkgespeeld')
2 = persoonlijk passief mogelijk (als in 'het verlies wordt gedekt door de verzekering', 'zij werd overgehaald om toch mee te doen')
3 = beide mogelijk (als in 'hij wordt vaak gediscrimineerd' 'er wordt vaak gediscrimineerd')
NULL = categorie n.v.t.
<HeadDiaDesc> ::=
[ "()+,\-./123;=A-Za-z]*
Betekenisomschrijving HeadDia, uitsluitend bij homografen. Komt helaas, door gebruik verschillende bronnen, niet altijd overeen met de semantische features. Zo komt het voor, dat een lemma, dat zowel een dier als een mens kan aanduiden, de code H0 krijgt voor het dier, en D0 voor de mens. Het is nu alleen een indicatie voor de betekenisverschillen tussen de diverse lemmata, ongeacht de koppeling aan de bijbehorende woordingang in de file.
<CompFrame> ::=
<functielabel> '{' <categorielabel> '}' <optioneel> '|' <bind>
<categorielabel> ::=
<cat> (';' <cat>)* ('<' <lett> (',' <lett>)* '>')? (':' <seman> (';' <seman>)*)?
<functielabel> ::=
| Label | Beschrijving |
| 'AA' | (adverbial argument, bijwoordelijke bepaling) |
| 'CAO' | (comitative argument, object-oriented; object-gerichte comitatieven nemen deel aan de/het door het gezegde uitgedrukte handeling, proces of toestand samen met of in combinatie met het object, meestal gerealiseerd in <lett> door 'met', b.v. 'Ik associeer die symfonie altijd met Brahms') |
| 'CAS' | (comitative argument, subject-oriented; subject-gerichte comitatieven nemen deel aan de/het door het gezegde uitgedrukte handeling, proces of toestand samen met of in combinatie met het subject, meestal gerealiseerd in <lett> door 'met', b.v. 'Ik speel altijd met mijn neefjes') |
| 'CAU' | (causative argument, bepaling van oorzaak, in dit speciale geval meestal gerealiseerd in <lett> door 'van', b.v. 'Ik brand van verlangen') |
| 'DO' | (direct object, lijdend voorwerp) |
| 'DOC' | (direct object complement, bepaling van gesteldheid) |
| 'IA' | (instrumental argument, instrumentbepaling, ingeleid door prepositie, te vinden als realisatie van <lett>; vrijwel altijd 'met') |
| 'INF' | (werkwoord alleen in onbepaalde wijs in bepaalde constructies, zoals 'modaal/marginaal hulpww + inf', 'aan het + inf', b.v. 'Ik kan niet buikspreken', 'Hij staat te/is aan het houthakken') |
| 'LA' | (locative argument, plaatsbepaling) |
| 'LAD' | (directive locative argument, richtingsbepaling) |
| 'MA' | (measurement argument, bep. van kwantiteit) |
| 'O' | (niet geklassificeerd object) |
| 'PO' | (prepositional object, voorzetselvoorwerp) |
| 'RO' | (reflexive object) |
| 'S' | (subject, onderwerp) |
| 'SC' | (subject complement, naamw. deel van het gezegde) |
| 'SO1' | (secondary obj 1: indirect object, meew. voorwerp) |
| 'SO2' | (secondary obj 2: experiencing object,ondervindend) |
| 'SO3' | (secondary obj 3: beneficiary, belanghebbend) |
| 'TA' | (time argument, tijdsbepaling) |
| 'VC' | (verb complement) |
<cat> ::=
| Realisatie van functies | Uitgebreidere omschrijving als in Appendix II |
| 'ADV' | |
| 'AHI' | (AH-INFS) |
| 'ALS' | (als-COMP) |
| 'AP' | |
| 'D' | (dat-FINS) |
| 'ERD' | (er-PREP#dat-FINS) |
| 'EROF' | (er-PREP#of-FINS) |
| 'EROTI' | (er-PREP#*om-te-INFS) |
| 'ERW' | (er-PREP#wh-FINS) |
| 'H' | (HET) |
| 'HD' | (het#dat-FINS) |
| 'HOF' | (het#of-FINS) |
| 'H*OTI' | (het#*om-te-INFS) |
| 'I' | (INFS) |
| 'NP' | |
| 'OF' | (of-FINS) |
| 'OTI' | (om-te-INFS) |
| 'PART' | |
| 'PP' ('(' 'PREP,' ('ADV'|'AP'|'ELKAAR'|'I'|'NP'|'RNP')')')? | |
| 'RNP' | |
| 'TI' | (te-INFS) |
| 'W' | (wh-FINS) |
| 'X' | (dummy categorie voor werkw. alleen in onbepaalde wijs; zie functie INF hierboven) |
| '*HD' | (*het#dat-FINS) |
| '*HOF' | (*het#of-FINS) |
| '*HW' | (*het#wh-FINS) |
| '*OTI' | (*om-te-INFS) |
<lett> ::= 'aan' | 'achter' | 'beneden' ... | 'zover'
Vaste voorzetsels of andere niet-voorzetsels in vaste uitdrukkingen, gebruikt bij het werkwoord in dit bepaalde frame.
<optioneel> ::= '*' | ''
Is het complement optioneel?
'*' = het voorafgaande complement is optioneel NULL = het voorafgaande complement is verplicht voor dit bepaalde frame
<bind> ::= <b> (';' <b>)*
<b> ::= 'S=' ( 'A' | 'DO' | 'LA' | 'PO' | 'RO' | 'S' | 'SO1' | 'SO2' | 'SO3' )
Bindingsinformatie: indien een infiniete clause als werkwoordscomplement voorkomt, als in 'Ik probeer [te werken]', wat is dan het subject van die clause, voor zover dat gerealiseerd wordt in de matrixzin, d.w.z. de zin met het finiete werkwoord, b.v.
'Ik probeer [te werken]' => S=S ('Ik probeer [ik werk]')
'Ik laat hem [werken]' => S=DO ('Ik laat hem [hij werkt]')
'Ik geef hem [te eten]' => S=SO1 ('Ik geef hem [hij eet]')
De code 'A' duidt op een arbitraire referent buiten de matrixzin, die uit de situationele context kan worden afgeleid, b.v.
'Het valt niet mee [om thuis te moeten blijven]' => S=A
'Het staat me tegen [om zoveel soldaten de dood in te sturen]' => S=SO2;S=A
'Ik verfoei het [om er zo bij te lopen]' => S=S;S=A
Adjectiva hebben (uiteraard) geen bindingsinformatie.
Beschrijving complete veldstructuur
Complementatieframe voor werkwoorden en adjectiva. Hier staan zoveel velden als er complementen zijn, dus een trivalent werkwoord met b.v. een Subject, Direct Object en Secondary Object beslaat velden 11 tot en met 13. Het hoogst mogelijke veld is 15. Mochten er meerdere complementatieframes mogelijk zijn, dan staan die onder elkaar, net zoals verschillende semantische lezingen bij nomina.Appendix I
Hieronder volgt een beschrijving van de semantische klassen die onderscheiden worden voor zelfstandige naamwoorden. De semantische categorieën van nomina zijn in een hiërarchisch model geordend. Omdat wij door de aard van ons lexicon elementen uit een zeer groot domein (natuurlijke taal in zijn geheel) semantisch moeten beschrijven, blijft de classificatie beperkt tot een grove indeling. We zijn hierbij uitgegaan van het model dat in Longman Dictionary of Contemporary English (LDOCE 1978) is gehanteerd. Ongeveer dezelfde structuur is terug te vinden in Helbig und Schenkel (1983, pp. 97-99). Bovendien dient dit schema veelvuldig als illustratie in literatuur over NLP (Natural Languge Processing-)systemen. Dit zeer grove model ziet er als volgt uit:
We hebben dit grove model verfijnd aan de hand van het ontologisch model, dat Dahlgren heeft opgesteld voor zelfstandige naamwoorden (Dahlgren 1988). Ook de betekenisomschrijving van zelfstandige naamwoorden, zoals gehanteerd in Cobuild (1987) heeft ons geholpen om met name de concrete nomina verder te subclassificeren. Cobuild maakt in zijn betekenisomschrijving namelijk gebruik van hyponiemrelaties (bijvoorbeeld "een stoel is een meubelstuk waarop..."; en "een bed is een meubelstuk waarin..."). Een aantal van deze hyperoniemen is als subcategorie gebruikt. Zo komen we tot een totaal van 67 semantische hoofd- en subcategorieën.
De ontologische boom ziet er als volgt uit:
Aan deze semantische klasse zijn de volgende features toegevoegd:
Onder de knoop LEVEND [L]
[M] = mannelijk
[V] = vrouwelijk
[O] = onvolwassen
[W] = volwassen
Onder de knopen ABSTRACT [A] en VAST [S]:
[K] = collectief
De hoogste knoop [E]: entiteit omvat alles waarnaar wij in ons universum door middel van nomina kunnen verwijzen. Direct daaronder volgen de knopen ABSTRACT en CONCREET, wier onderverdelingen hieronder apart behandeld zullen worden. Een kleine x geeft aan dat de overkoepelende semantische klasse onderverdeeld kan worden in de subklassen die achter cijfers genoemd worden.
A - ABSTRACT
CRITERIA:
Niet aanraakbaar in de werkelijkheid, zonder massa, zonder volume, geen ruimtelijkheid.
A0 - REST
CRITERIUM: Alle woorden die niet tot één van de andere categorieën gerekend kunnen worden.
VOORBEELD: Cognitieve begrippen zoals 'geluk', 'taalkunde', 'economie', en geschiedkundige perioden of tijdperken als 'Renaissance', 'ijstijd'.
A1 - MAAT
CRITERIA:
-Grootheden en eenheden.
-Tevens niet-absolute eenheden, zelfstandige naamwoorden die een bepaalde hoeveelheid of intensiteit aanduiden.
VOORBEELD:
Grootheid: 'lengte', 'hoogte', 'gewicht', 'tijd'.
Eenheid: 'Ångstrom', 'meter', 'kilo', 'uur'.
Niet-absolute eenheden: 'hoeveelheid', 'kar', 'lepel', 'hoop'.
-tijdsperioden zoals 'uur', 'minuut'.
A2 - GEESTELIJKE GESTELDHEID EN KARAKTEREIGENSCHAP
CRITERIUM:
Het zelfstandige naamwoord duidt de mentale toestand of instelling van een bezield wezen aan.
VOORBEELD:
Psychische emoties/sensaties/gesteldheden: 'woede', 'angst', 'verslagenheid', 'depressie'.
Karaktereigenschappen: 'gevatheid', 'vergevensgezindheid'.
Ook geestelijke processen, mentale aktiviteiten zoals 'aandacht', en 'aanbidding' behoren tot deze categorie.
A3 - LICHAMELIJKE GESTELDHEID
CRITERIUM:
Het zelfstandige naamwoord duidt de lichamelijke toestand van een bezield wezen aan.
VOORBEELD:
Fysieke sensaties: 'jeuk', 'honger'.
Ziektes: 'griep', 'cholera'.
Lichamelijke aandoeningen: 'buil', 'wond'.
A4 - EIGENSCHAP/HOEDANIGHEID
CRITERIUM:
Het zelfstandig naamwoord duidt een eigenschap/hoedanighed aan van een entiteit, die door middel van een 'van'-bepaling met het eigenschapswoord verbonden kan worden:
De zwakheid van de man.
De actualiteit van een kwestie.
De semantische klasse [A2] is de mentale tegenhanger van deze categorie.
A6 - INSTITUUT/ORGAAN
CRITERIA:
'Personificatie' van een collectief (menselijk). Dit houdt in dat een instituut gewoonlijk duidelijk als een geheel fungeert en zich ook als zodanig manifesteert, waarbij de individuele mensen, die deel uitmaken van het instituut, op de achtergrond blijven. Het is dus een collectieve, sociale entiteit, met een, in tegenstelling tot de categorie H9, interne struktuur die uit vaste rollen bestaat.
VOORBEELD:
Instanties: 'reclameraad', 'omroep', 'Raad van State'.
Organisaties: 'voetbalclub', 'bedrijf', 'vakgroep'.
A7 - GEBEURTENIS
CRITERIA:
Het zelfstandig naamwoord duidt een gebeurtenis aan, waarbij niet één handelende persoon gedacht kan worden (als dit wel het geval is zie A8).
VOORBEELD: 'ineenstorting', 'feest', 'concours', 'wedstrijd'.
De semantische klasse [A2] is de mentale tegenhanger van deze categorie.
A8 - HANDELING
CRITERIA:
Het zelfstandig naamwoord duidt een door één subject gecontroleerde handeling aan. De categorie heeft een dynamisch karakter.
VOORBEELD: 'registratie', 'advisering', 'schoonmaak'.
A9 - TOESTAND
CRITERIA:
Het zelfstandig naamwoord drukt een letterlijke of figuurlijke statische gesteldheid of omstandigheid uit. De categorie heeft een statisch aspekt. Tot deze categorie behoren niet de geestelijke en lichamelijke toestanden. Deze vallen respectievelijk onder de categorieën A2 en A3.
VOORBEELD: 'winter', 'gevangenschap', 'armoede', 'geluk'.
De abstracte categorieën kunnen nader gespecificeerd worden door middel van het feature [K]: COLLECTIEF Dit feature markeert verzamelnamen. Deze verzamelnamen kunnen telbaar en niet-telbaar zijn:
het puikje
het alles
het complex
het aanwezige
C - CONCREET
CRITERIA: Entiteit met massa, met volume, met ruimtelijkheid. Aanraakbaar in de werkelijkheid.
L - LEVEND
CRITERIA: Duidelijk.
B - BEZIELD
CRITERIA: Duidelijk.
H - MENS
0-Restcategorie.
CRITERIUM: Alles wat niet tot de andere categorieën behoort.
1-Beroep/hiërarchische sociale status/aanspreekvormen.
CRITERIA: Woorden die een beroep, functie of sociale status aanduiden.
VOORBEELD: 'stewardess', 'slaaf', 'baron'.
Deze klasse krijgt automatich het feature [W] mee. Geslachtsonderscheid wordt alleen gemaakt wanneer dit in het Nederlands gemaakt wordt op het morfologisch vlak, e.g. 'baron' versus 'barones'.
2-religieuze, mythologische personages (ook godheden).
9-Collectief.
CRITERIA: Een menselijk collectief, bezit geen interne struktuur (in tegenstelling tot [A6] = instituut).
VOORBEELD: 'menigte'.
D - DIER
0-Restcategorie.
CRITERIA: Alles wat niet tot de andere categorieën behoort.
1 t/m 6-Zoogdier, vogel, vis, amfibie, reptiel, insekt.
CRITERIA: Duidelijk.
9-Collectief.
CRITERIA: Duidelijk.
VOORBEELD: 'kudde', 'fauna'.
Dode dieren: als prooi: [S0]
als voedsel: [S9] bv. 'Wij eten vandaag kip.'
P - PLANT
0-Restcategorie.
CRITERIUM: Alles wat niet tot de andere categorieën behoort.
1-Boom
2-Struik/heester
3-Bloem
4-Fruit
9-Collectief.
VOORBEELDEN: 'bos', 'flora'.
Groente wordt beschouwd als voedsel, zie dus categorie [S9].
M - MICRO-ORGANISMEN
Tot deze klasse gehoren de bacterieën en de schimmels.
-L - NIET LEVEND
Duidelijk.
G - GAS
CRITERIUM:
Gasvormige entiteiten.
0-Restcategorie: Alles wat niet tot de andere categorie behoort.
6-Landschappelijk/meteorologisch verschijnsel.
VOORBEELD: 'wolk', 'atmosfeer', 'damp', 'mist', 'rook'.
Q - VLOEIBAAR
CRITERIUM:
Entiteiten die bestaan uit vloeibaar materiaal.
0-Restcategorie: Alles wat niet tot de andere categorieën behoort.
6-Natuurlijk landschappelijk/meteorologisch verschijnsel.
VOORBEELD: 'rivier', 'zee'.
7-Kunstmatig landschappelijk/meteorologisch verschijnsel.
VOORBEELD: 'kanaal'.
9-Drank, vloeibaar voedsel.
VOORBEELD: 'melk', 'cola', 'kop koffie', 'koffie'.
S - VAST
CRITERIUM:
Entiteiten die bestaan uit vast materiaal.
0-Restcategorie.
CRITERIUM:Alles wat niet tot de andere categorieën behoort.
Onder dit hoofd vallen o.a.:
Scheikundige elementen en medische stoffen, waarvan de aard onduidelijk is. Alle stoffen en vloeistoffen krijgen de semantische codering van de fase, waarin zij bij kamertemperatuur verkeren, mee. Verder steensoorten, metaalsoorten, weefsels, houtprodukten, gestorven schepselen, gaten, openingen, geld.
1-Kleding
CRITERIA: Duidelijk.
VOORBEELD: 'hoed', 'sjaal', 'borstrok', 'ondergoed'.
2-Gebruiksvoorwerpen.
CRITERIA: Gebruiksvoorwerpen zijn per definitie door de mens vervaardigde voorwerpen, met behulp waarvan hij/zij bepaalde werkzaamheden gemakkelijker uit kan voeren. Verder behoren tot deze klasse de artefacten die de mens zijn levensgemak vergroten. Men denke hier o.a. aan video- en audioapparatuur, en medische hulpstukken als 'beugel' en 'prothese'.
VOORBEELD: 'stoel', 'hamer', 'viool', 'wasmaschine'.
Deze categorie wordt in kleinere klassen opgedeeld.
0 Restcategorie
1 Meubelstuk.
2 Werktuig (in de meer nauwe betekenis van gereedschap).
3 Muziekinstrument.
3-Vervoermiddel.
CRITERIA: Middel waarmee men verplaatst kan worden, of zich kan verplaatsen.
VOORBEELD: 'kinderwagen', 'vrachtvaarder'.
4-Tweedimensionale afbeelding/documentatie.
CRITERIA: Al hetgeen een beeld weergeeft. (3-dimensionaal: [S0]) Verder alle entiteiten die pagina's met letters bevatten,
VOORBEELD: 'foto', 'dia', 'tekening'; 'rapport', 'boek', 'folder'.
5-Gebouw/vertrek.
CRITERIA: Elke kunstmatige, door steen, glas, metaal of aarde omgeven ruimte, waarin mensen of dieren kunnen verblijven.
VOORBEELD: 'flat', 'kamer'.
6-Natuurlijk landschappelijk objekt.
VOORBEELD: 'berg', 'rotspartij'.
Ook planeten en sterrebeelden vallen in deze categorie.
7-Kunstmatig landschappelijk objekt, geografische entiteit.
VOORBEELD: 'land', 'streek', 'stad', 'dijk', 'terp'.
8-Lichaamsdeel.
CRITERIA: Elk anatomisch onderdeel van een levend lichaam, hetzij menselijk, hetzij dierlijk, hetzij plantaardig. Hiermee worden dus niet alleen ledematen aangeduid, maar bv. ook inwendige organen als 'luchtpijp' en 'achillespees'. Als aanvulling op deze categorie moet de deel-geheel-relatie aangegeven worden, dus van welk levend wezen het betreffende woord een lichaamsdeel is. Het geheel wordt achter [S8] tussen vierkante haken vermeld:
'arm': S8[H0]
'vleugel': S8[D2]
9-Vast voedsel.
VOORBEELD: 'nassi', 'zuurkool', 'koekje'.
F - VUUR Alles wat bestaat uit het vurige element: 'fik', 'bliksem', enz.
Z - MET BETREKKING TOT ZINTUIGLIJKE WAARNEMING
CRITERIUM: Categorieën die waarneembaar zijn door middel van de zintuigen.
1-Zicht.
VOORBEELDEN: 'rood', 'geel', 'beeld', 'blos', 'bontheid'.
2-Gehoor.
VOORBEELDEN: 'accent', 'boventoon', 'kakofonie', 'mi', 'slag'
3-Reuk en Smaak.
VOORBEELDEN: 'aroma', 'odeur', 'smaak'.
4-Gevoel.
VOORBEELDEN: 'lichtheid', 'ruwheid'.
Bij sommige van de categorieën die onder deze knoop vallen zijn de volgende features in de definiëring van de semantische code opgenomen:
1) Mannelijk [M] CRITERIA: Duidelijk.
-
Vrouwelijk [V]
2) Volwassen [W] CRITERIA: Leeftijdgrens: 18 jaar
-
Onvolwassen [O]
Deze featureparen worden alleen voor de precisering van de categorieën [H] en [D] gebruikt. Als deze features niet aangegeven worden in de semantische definitie van een woord, dat tot deze categorieën behoort, betekent dit dat een onderscheid binnen het bereik van die features niet van toepassing is. Bij bijvoorbeeld 'kampioen' is niet vast te stellen of de entiteit volwassen of onvolwassen is. Door weglating van de features [W] en [O] wordt aangegeven dat 'kampioen' niet gedifferentieerd is wat betreft leeftijd.
Een ander feature dat gebruikt wordt is:
3) Collectief [K]
Collectieve woorden zijn woorden die meestal niet telbaar zijn en een verzameling van objecten aangeven. Dit feature wordt gebruikt voor:
- de markering van niet-levende concrete objecten (entiteiten die onder de knoop C hangen), zoals 'afwas', 'beddegoed', 'armada', 'gerei' en 'garnituur'.
- abstracte entiteiten als 'mengelmoes' en 'puik').
Collectieven die verzamelingen van mensen, dieren en planten denoteren zijn in aparte categorieën ondergebracht, resp. [D9], [H9] en [P9].
Er wordt zoveel mogelijk in eindknopen gecodeerd, dat zijn in de boom de rechts gelegen categorieën. Woorden die aspekten van meerder semantische klassen in zich hebben, krijgen een combinatie van die klassen als codering mee: brandstof: G0;Q0;S0
De combinatie van [A0] met een andere semantische categorie wordt alleen dan meegegeven, wanneer het begripsmatige karakter van het woord in kwestie zeer sterk is. Immers, alle woorden kunnen immers als begrip gebruikt worden. Wanneer men een woord als "auto" beschouwt, is het heel goed mogelijk om door middel van dit woord het begrip, de Platonische idee "auto" aan te geven. Gezien de sterk Aristoteliaanse inslag van onze ontologie is deze beschouwing niet bij alle woorden verwerkt in een semantische code.
Directe superordinates (Rosch: "middle level") krijgen de semantische klasse, die hun naam als label voert, toegewezen. 'Bloem' bijvoorbeeld is de superordinate van 'roos', 'dahlia', 'chrysant' enz. Deze laatsten worden dan ook de subordinates of hyponiemen van 'bloem' genoemd. (Rosch: "subordinate level") In ons systeem wordt 'bloem' gedefinieerd door P3, de klasse 'bloem'. Iedere eindklasse bestaat dus uit alle hyponiemen van de superordinate, uitgedrukt door de naam van die klasse, plus die superordinate zelf.
Er zijn echter woorden die onder andere door semantische depletie een zo algemene betekenis hebben gekregen, dat ze hoog in onze ontologische boom hangen. Ze kunnen niet door een eindcategorie gedefinieerd worden, zelfs niet door een opsomming van een beperkte groep eindcategorieën. Wij zijn dus genoodzaakt om deze woorden een semantische codering mee te geven, die bestaat uit een hogere knoop in de boom.
Voorbeelden:
dier [D]
goederen [-L] met feature [K]
artikel [C]
wezen [L]
Appendix II
Hieronder volgt een opsomming van de syntactische realisatiemogelijkheden van de complementen van werkwoorden, zelfstandige naamwoorden en adjectieven. Door middel van een sterretje wordt aangegeven dat het element in kwestie optioneel is.De volgende syntactische categorieën worden onderscheiden:
| Symbool | Omschrijving |
| NP | Noun Phrase. De hond blaft tegen zijn baasje. Aangenomen wordt dat de volgende voornaamwoorden dezelfde distributie hebben als woorden van deze categorie: persoonlijke voornaamwoorden: Jullie hebben daar geen schuld aan. zelfstandig gebruikte aanwijzende voornaamwoorden: Ik vind deze de beste. zelfstandig gebruikte bezittelijke voornaamwoorden: De mijne gaat niet zo hard. zelfstandig gebruikte betrekkelijke voornaamwoorden: Hij is ziek, en dat komt me niet goed uit. Mijn Latijn is niet meer wat het geweest is. zelfstandig gebruikte onbepaalde voornaamwoorden: Men spreekt tegenwoordig veel over het milieu. zelfstandig gebruikte uitroepende voornaamwoorden: Wat een stof ligt hier! |
| RNP | Reflexieve NP bij verplicht en toevallig reflexieve werkwoorden. De patiënt herinnerde zich niets van het gebeurde. De burgemeester waste zich grondig. |
| HET | Onbepaald voornaamwoord "het" als subject van onpersoonlijke werkwoorden of als object van bepaalde werkwoorden en werkwoordelijke uitdrukkingen. Het regent buiten. Ik heb het koud. |
| PP(PREP,NP) | Ban dat idee uit je hoofd. |
| PP(PREP,RNP) | Hij schijft zijn verantwoorde- lijkheden van zich af. |
| PP(PREP,ELKAAR) | De ballon barstte uit elkaar. |
| er-PREP#dat-FINS | Denk eraan dat je de deur goed sluit. |
| er-PREP#of-FINS | Ik twijfel eraan of de rekening wel klopt. |
| er-PREP#*om-te-INFS | Ze rekent erop te zullen slagen. |
| er-PREP#wh-FINS | Ik lach erom hoe dat gelopen is. |
| AP | Adjectival Phrase Hij schilderde het hek groen. |
| PART | Participle. Alleen bij hulpwerkwoorden. Zij heeft de hele dag gewerkt. |
| INFS | Infiniet S-complement. Piet is voetballen. |
| te-INFS | Infiniet S-complement ingeleid door "te". Dat is niet te eten. Zij zei vroeg thuis te zullen zijn. |
| *om-te-INFS | Infiniet S-complement beginnend met "(om) te". Ik werd gedwongen (om) dat mee te nemen. |
| om-te-INFS | Infiniet S-complement beginnend met "om te". Dat is niet om te eten. |
| het#*om-te-INFS | Infiniet S-complement met verplicht voorlopig subject of object "het". Ik haat het om altijd de laatste te zijn. Het is zo fijn om gelukkig te zijn. |
| AH-INFS | Infinitiefcomplement, ingeleid door "aan het". Ruud krijgt haar aan het huilen. |
| wh-FINS | Finiet S-complement ingeleid door een vragend voornamwoord of onderschikkend voegwoord: "hoe", "waarom", "wie". Ik vraag me af hoe hij dat wil doen. |
| *het#wh-FINS | Complement met een facultatief voorlopig subject of object "het": Ik vind het een probleem wie daarvoor moet zorgen. |
| of-FINS | Finiet S-complement ingeleid door "of". Ik vraag me af of hij dat wil doen. |
| het#of-FINS | Complement van werkwoorden met een verplicht voorlopig subject "het". Het lijkt of hij niets uitvoert. |
| *het#of-FINS | Complement met een verplicht voorlopig subject of object "het". Ik vind het twijfelachtig of hij komt. |
| dat-FINS | Finiet S-complement ingeleid door "dat". De verkoper wist dat de prijs veranderd was. Niemand schijnt te zien dat je je best doet. |
| *het#dat-FINS | Complement met een facultatief voorlopig subject of object "het": Het komt voor dat hij te laat is. Het is gebleken dat niemand dat wil. Ik vind het leuk dat je morgen komt. Wij betreuren het dat je gekomen bent. |
| als-COMP | Complement ingeleid door "als". Ik beschouw hem als mijn beste vriend. |
| ADV | Adverbiaal complement voor werkwoorden Mijn broer boert goed. Hij woont gezellig. Roberta gedroeg zich voorbeeldig. |
EXTRAPOSITIEVERSCHIJNSELEN
Een opmerking aangaande de complementen met een voorlopig subject of direct object "het" en de complementen met een voorlopig voorzetselvoorwerp "er": Binnen het theoretisch kader van Government and Binding wordt dit "het" en dit "er" een semantisch leeg suppletief pronomen genoemd, dat na toepassing van de zogenaamde extrapositieregel verplicht in de zin aanwezig is. Door middel van extrapositie wordt de subjectszin, de direct objectszin of de voorzetselvoorwerpszin in postverbale positie geplaatst. Wanneer extrapositie mogelijk is, wordt dit expliciet door middel van een syntactische categorie als *het#dat-FINS bij het betreffende werkwoord aangegeven. De optionaliteitsmarkering bij het voorlopig subject of direct object "het" betekent dat naast extrapositie ook een constructie mogelijk is, waarin de dat-zin als subject of direct object fungeert. deze niet-geëxtraponeerde variant is vaak grammaticaal gemarkeerd:
Het komt voor dat hij te laat is.
Dat hij te laat is komt voor.
Wij betreuren het dat U ontslagen bent.
Dat U ontslagen bent betreuren wij.
Deze informatie is van belang voor de volgende syntactische categorieën:
er-PREP#dat-FINS
er-PREP#of-FINS
er-PREP#*om-te-INFS
er-PREP#wh-FINS
het#*om-te-INFS
*het#wh-FINS
het#of-FINS
*het#of-FINS
*het#dat-FINS